آیا می دانید چند تقویم در دنیا وجود دارد؟!

ما اکنون در سال 1399 هجری شمسی هستیم و سال 2020 میلادی که برای بیشتر مردم در سراسر جهان این سال شناخته شده است. با این وجود، در سایر تقویم های موجود، ما می توانیم در یک سال متفاوت باشیم!

علاوه بر این سایر تقویم ها ممکن است که تاریخ سال های متفاوت دیگر را نیز داشته باشند (مانند تقویم هایی که ما استفاده می کنیم و در آنها تاریخ میلادی و قمری نیز درج شده است). در هر حال تعجب آور است که چند تقویم وجود دارد و در حال استفاده است!

بیشتر مورخان و محصلانی که مطالعات تاریخی را انجام می دهند، درباره آنها آگاهی دارند، اما چند نفر از این واقعیت که چندین تقویم موجود است، اطلاع دارند؟! یکی از وبسایت های خارجی زبان اظهار داشته است که تقریبا 40 تقویم در سراسر جهان موجود است.

همه تقویم ها را می توان به 3 نوع طبقه بندی کرد: تقویم شمسی قمری، تقویم شمسی و تقویم قمری. با این وجود، شناخته ترین تقویم ها در دنیا گریگوری (گاه شمار میلادی)، تقویم اسلامی و چینی هستند.

بیشتر بخوانید: طرفداران سررسید این مطلب را از دست ندهند!

به برخی از تقویم های بسیار دیگری که در سراسر دنیا وجود دارد نگاهی می اندازیم:

تقویم ژولینی

تقویم ژولینی اولین تقویم مهمی بود که از سبک تقویم شمسی قمری فاصله گرفت. ژولینی بر اساس تقویم رومی بنا شده و در سال 46 پیش از میلاد توسط ژولیوس سزار معرفی شده است. این تقویم از مدل 365 روزه و 12 ماهه استفاده می کند و در فوریه هر 4 سال یک روز اضافه می کند.

تقویم عبری

تقویم عبری، که با نام تقویم یهود نیز شناخته می شود، در ابتدا قبل از سال 10 میلادی ایجاد شده است. این تقویم نخست از ماه های قمری و سال های خورشیدی استفاده می کرد و هر 3 تا 4 سال یک ماه اضافه می کرد تا تفاوت بین این دو را جبران کند. با گذشت زمان، محاسبات ریاضی جایگزین آن سیستم شد. امروزه از تقویم عبری برای تعیین تاریخ های تعطیلات مذهبی یهود و انجام مراسم تشریفاتی استفاده می شود.

تقویم هجری

از تقویم هجری نیز به عنوان تقویم اسلامی یاد می شود و بر اساس یک سیستم 12 ماهه و 354 یا 355 روزه طراحی شده بود. اولین سال اسلامی، سال 622 میلادی بود که پیامبر اکرم از مکه به مدینه هجرت کرد. کاربرد این تقویم تعیین تعطیلات و اعیاد اسلامی است.

تقویم مسلمانان ایران

تقویم ایرانی بیش از 2000 سال در ایران استفاده می شد که سابق با عنوان پارس شناخته می شد. در طی دو قرن گذشته، در چندین مورد تغییر یافته است تا نیازهای سیاسی، مذهبی و فصلی در آن گنجانده شود. در گذر زمان گاه شمارهای ایرانی دستخوش تغییرات زیادی شد که امروزه تقویم رسمی ایران بر اساس تقویم جلالی است.

حتما بخوانید: تاریخچه تقویم خورشیدی

تقویم ایرانی (جلالی) در زمان نشستن ملکشاه بر تخت پادشاهی که روز جمعه اول فروردین (برابر با 458 هجری شمسی) معرفی شد. به همین دلیل این گاه شمار با فصل بهار آغاز می شود، 365 یا 366 (هر چهار سال یک بار) دارد. همچنین چهار فصل با نام های بهار، تابستان، پاییز و زمستان دارد که هر کدام نیز سه ماه دارد.

تقویم بودایی

تقویم بودایی در سراسر آسیای جنوب شرقی استفاده می شود و بر اساس یک تقویم قدیمی هندو طراحی شده است. این تقویم از روش سال نجومی استفاده می کند، یعنی زمانی که زمین به دور خورشید می چرخد. با این حال، گاه شمار بودایی سعی نمی کند با اندازه گیری زمان همگام بماند، یعنی مانند سایر تقویم های خورشیدی که دارای سال کبیسه هستند، یک روز اضافه را شامل نمی شوند. به همین دلیل، این تقویم به آرامی، در حدود یک روز در هر قرن از مسیر سال شمسی خارج می شود. اگرچه از آن به عنوان یک تقویم رسمی استفاده نمی شود، اما گاه شمار بودایی را برای نشان دادن عیدهای مهم به کار می برند.

تقویم ژاپنی

این گاه شمار از سال 1873 میلادی، از روش سال شمسی تقویم گریگوری استفاده کرده است. این کشور از نام های عصرهای متفاوت برای تعریف زمان استفاده می کند، سبکی که از عرف چینی ها گرفته شده است. تحت این سیستم، حکومت هر امپراتور دوران جدیدی را آغاز می کند.

تقویم چینی

تقویم چینی مبتنی بر سیستم شمسی قمری است. طبق این سیستم، هر ماه از روزی که ماه در روز "هلال ماه نو" است، آغاز می شود. آغاز سال جدید نیز با موقعیت مکانی ماه مشخص شده است و هنگامی رخ می دهد که ماه در انقلاب زمستان و اعتدال ( برابری شب و روز) بهاری قرار دارد. به طور رسمی، این کشور از تقویم گریگوری استفاده می کند اما تقویم چینی برای تعیین جشن ها و تعطیلات به کار برده می شود.

گاه شمار ویکرم سموت، ساکا سموت و کالی یوگا

سه تقویم نام برده شده، تقویم های هندو هستند که گاه شمار ویکرم سموت در نپال و برخی ایالت های هند به کار می رود. این تقویم  برای تعیین زمان از ماه های قمری و سال نجومی که پیشتر درباره آن ذکر شد، استفاده می کند. ساکا سموت نیز به طور رسمی در هند و توسط هندوها در جاوه و بالی استفاده می شود. این گاه شمار بر مبنای مبدا ساکا از صفر شروع می شود که برابر با سال 78 میلادی است.

تقویم کالی یوگا چرخه نهایی از مراحل چهارگانه یوگا است و به عصر گناه یا دوره مرد دیو نشان نیز شناخته می شوند. چرخه اول عصر حقیقت و کمال، مرحله دوم عصر امپراطوران و جنگ، چرخه سوم دوره ناخوشی ها و شکایت ها و دوره چهارم عصر جهالت و تاریکی است. این دوره ها حدود 5000 سال است که شروع شده و گمان می رود که 472 هزار سال مدت زمان داشته باشد.

سایر تقویم ها با استفاده متداول

تقویم گریگوری که پیش تر از این نام برده شد، یکی دیگر از تقویم های متداول و قابل توجه است که به طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. این گاه شمار جایگزین تقویم ژولینی شد و دقت طول سال را افزایش داد، زیرا بیش از حد نادرست بود.

این تقویم برگرفته از تقویم ژولینی است که آغاز آن میلاد عیسی مسیح است و پیشنهاد آن از سمت شخصی به نام آلویسیوس لیلیوس بود. سپس توسط پاپ گریگوری سیزدهم این پیشنهاد مورد قبول واقع شد و به عنوان تقویم گریگوری (Gregorian calendar) شناخته شد. در حال حاضر در ایران و کشورهای عربی آن را تقویم میلادی می نامند.

سایر گاه شمارها

تقویم هندو

تقویم عبری

گاه شمار ارمنی

تقویم کره ای

گاه شمار حیوانی

گاه شمار کردی

تقویم بربری

تقویم اتیوپی